Kế toán đối với doanh nghiệp giải thể

Mặc
dù Bộ Taì chính và các ngành chức năng liên quan đã ban hành nhiều văn bản pháp
lý liên quan đến giải thể doanh nghiệp nhưng những vấn đề cụ thể về kế toán vẫn
chưa được đề cập đến trong chế độ kế toán cũng như các quyết định, thông tư
liên quan.

Giải thể doanh nghiệp có thể diễn ra do hết hạn thời gian
hoạt động ghi trong quyết định thành lập mà công ty không xin gia hạn, do thua
lỗ kéo dài hoặc việc duy trì công ty là không cần thiết… Khi giải thể doanh
nghiệp, kế toán cần xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp, giải quyết dứt
điểm các khoản nợ phải trả và các vấn đề liên quan đến hợp đồng lao động cũng
như vốn chủ sở hữu. Thời điểm này đòi hỏi kế toán hoạch toán đúng, đầy đủ,
chính xác các nghiệp vụ cần giải quyết và điều chỉnh tư cách pháp nhân của
doanh nghiệp không còn tồn tại. Mặc dù Bộ Tài chính và các ban ngành chức năng
liên quan đã ban hành nhiều văn bản pháp lý liên quan đến giải thể doanh nghiệp
nhưng những vấn đề cụ thể về kế toán, về phương pháp kế toán vẫn chưa được đề
cập trong chế độ kế toán cũng như các quyết định, thông tư liên quan. Bài viết
xin đưa ra một số kinh nghiệm trong kế toán Pháp về kế toán khi các doanh
nghiệp giải thể để bạn đọc tham khảo.

Khi giải thể, doanh nghiệp phải chọn ra một người chịu trách
nhiệm chính về các công việc giải thể, thông thường đó là một số các thành viên
tham gia góp vốn hoặc một người thứ ba. Người nàu được cử ra theo quyết định
của hội đồng các thành viên hoặc bởi toàn án.

Doanh nghiệp cần phải thiết lập các sổ kế toán cho việc giải
thể dưới sự kiểm soát của hội đồng các thành viên và các quan sát viên (nếu
có).

Các doanh nghiệp có thể không phải mở nhiều tài khoản riêng
để phản án việc giải thể doanh nghiệp. Các nghiệp vụ về giải thể được hoạch
toán như các trường hợp bình thường khác. Tuy vậy, khi giải thể, các doanh
nghiệp cần mở một tài khoản đặc thù là “Kết quả giải thể” để tổng hợp thu nhập,
chi phí bất thường phát sinh do việc giải thể.

Kế toán việc giải thể doanh nghiệp thường được chia thành 2
bước: (1) Thực hiện các bút toán giải thể, (2) Thực hiện các bút toán phân
chia.

Các bút toán giải thể

Trước tiên, kế toán cần lập bảng cân đối kế toán phản ánh
tình trạng tài chinh của doanh nghiệp trước khi thực hiện các bút toán giải
thể. Sau đó, doanh nghiệp thực hiện việc thanh lý tài sản, hàng tồn kho, thu
hồi các khoản nợ phải thu, hoàn trả các khoản nợ

*Số tiền còn lại = Số dư tài khoản Tiền mặt, TGNH (+) Các
khoản phải thu giải thể (-) Các khoản chi khi giải thể

Sau đó, kế toán cần lập lại Bảng cân đối kế toán sau khi xử
lý các bút toán trên. Từ đó, tương ứng với hai trường hợp các khoản thanh lý
tài sản bị lỗ hoặc lãi ta có hai Bảng cân đối kế toán khác nhau:

Trường hợp 1: Tài khoản Kết quả giải thể có số dư nợ

Trường hợp 2: Tài khoản Kết quả giải thể có số dư có

Các bút toán phân chia

Đây là quá trình tất toán các tài khoản để hoàn trả vốn cho
các chủ đầu tư đã tham gia góp vốn và phân chia các khoản lãi hoặc lỗ giải thể.

  Theo TÀI SẢN.NGUYỄN PHÚ GIANG – Tạp chí kế toán số 77